فلج بلز چیست؟ | علائم، علت و درمان فلج صورت
فلج بلز یا Bell’s Palsy یک اختلال عصبی شایع است که باعث ضعف یا فلج موقت عضلات یک طرف صورت میشود. این بیماری ناگهانی اغلب افراد بین ۱۵ تا ۶۰ سال را درگیر میکند و میتواند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله به صورت کامل درباره علائم فلج بلز، علت آن، روشهای درمان و نکات مراقبتی صحبت میکنیم تا اطلاعات دقیق و کاربردی برای شما فراهم شود.
فلج بلز چیست؟ | تعریف و ویژگیها
فلج بلز نوعی اختلال عصبی است که عصب صورت (عصب کرانیال هفتم) را تحت تأثیر قرار میدهد. وقتی این عصب دچار التهاب یا فشار شود، عضلات صورت نمیتوانند به درستی حرکت کنند و یک طرف صورت دچار افتادگی میشود.
ویژگیهای مهم فلج بلز:
- شروع ناگهانی و پیشرفت سریع در عرض چند ساعت تا چند روز
- معمولاً موقتی و قابل بهبود طی چند هفته تا چند ماه
- تأثیر محدود بر سایر قسمتهای بدن و برخلاف سکته مغزی، حافظه یا اندامها را درگیر نمیکند
فلج بلز میتواند بر روی ابروها، چشمها، لبها و حتی حس چشایی نیمه جلوی زبان تأثیر بگذارد. برخی بیماران نیز احساس درد پشت گوش یا حساسیت به صدا را تجربه میکنند.
علل و عوامل خطر فلج بلز
علل شایع فلج بلز
علت دقیق فلج بلز مشخص نیست، اما عوامل زیر معمولاً دخیل هستند:
- عفونتهای ویروسی: ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) شایعترین عامل است.
- التهاب عصبی: تورم یا فشار بر عصب صورت میتواند عملکرد آن را مختل کند.
- واکنش ایمنی: گاهی سیستم ایمنی بدن به اشتباه به عصب حمله میکند.
عوامل خطر
برخی افراد بیشتر در معرض فلج بلز هستند:
- افراد دارای سابقه تبخال یا عفونت ویروسی
- افرادی با دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف
- زنان در سهماهه سوم بارداری
- افراد با سابقه خانوادگی فلج بلز
علائم فلج بلز
فلج بلز معمولاً یک طرف صورت را تحت تأثیر قرار میدهد و علائم آن شامل موارد زیر است:
علائم جسمی
- افتادگی دهان و مشکل در لبخند زدن
- عدم توانایی بستن کامل چشم
- کاهش حس چشایی در نیمه جلوی زبان
- اشکریزی یا خشکی چشم
علائم همراه
- درد یا ناراحتی پشت گوش
- صداهای غیرعادی در گوش (وزوز یا حساسیت به صدا)
- تغییرات موقتی در چهره یا حالت عضلات صورت
⚠️ اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، مراجعه سریع به پزشک بسیار مهم است.
تشخیص فلج بلز
تشخیص فلج بلز معمولاً بر اساس معاینه بالینی انجام میشود. پزشک ممکن است بخواهد بیمار کارهای زیر را انجام دهد:
- لبخند زدن
- بالا بردن ابروها
- بستن چشمها
تفاوت بین دو سمت صورت بررسی میشود تا شدت ضعف مشخص گردد.
گاهی آزمایشهای تکمیلی مانند MRI، CT اسکن یا آزمایش خون انجام میشود تا سایر علل ضعف صورت مانند سکته مغزی یا تومور بررسی شوند.
درمان فلج بلز
در بیشتر موارد، فلج بلز خودبهخود بهبود مییابد، اما درمان مناسب میتواند روند بهبود را سریعتر کند و عوارض را کاهش دهد.
داروهای پزشکی
- کورتیکواستروئیدها: کاهش التهاب عصب صورت
- داروهای ضد ویروس: در صورت مشکوک بودن به علت ویروسی
فیزیوتراپی و تمرینات صورت
- ورزشهای منظم برای حفظ قدرت و انعطاف عضلات صورت
- تمریناتی مانند بالا بردن ابرو، لبخند زدن، و حرکت دادن لبها به صورت روزانه
مراقبت از چشم
- استفاده از قطره اشک مصنوعی برای جلوگیری از خشکی
- بستن چشم هنگام خواب
- جلوگیری از آسیب قرنیه
نکات مراقبتی و پیشگیری
- بهداشت و پیشگیری از عفونتهای ویروسی
- شروع زودهنگام درمان برای افزایش احتمال بهبودی کامل
- تمرینات فیزیوتراپی روزانه بعد از شروع فلج
- کنترل بیماریهای زمینهای مانند دیابت
با رعایت این نکات، روند بهبود سریعتر خواهد بود و احتمال عوارض کاهش مییابد.
جمعبندی
فلج بلز یک بیماری عصبی موقتی و شایع است که باعث ضعف یک طرف صورت میشود. تشخیص سریع و درمان مناسب شامل داروهای ضد التهاب، ضد ویروس و فیزیوتراپی میتواند روند بهبود را بهبود بخشد. مراقبت از چشم و رعایت نکات پیشگیرانه نیز برای جلوگیری از عوارض بسیار مهم است.
با شناخت علائم و مراجعه به موقع به پزشک، بیشتر بیماران بهبود کامل پیدا میکنند و زندگی روزمره آنها به حالت طبیعی بازمیگردد.